Pedagogika cyrku

Pobierz artykuł w formie pliku Pdf
Drukuj treść tego artykułu
Powrót do poprzedniej strony
Kontakt na stronie Kontakt

INNOWACJA PEDAGOGICZNA

W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 3 IM. TADEUSZA KOŚCIUSZKI W ŚWIDNIKU

PEDAGOGIKA CYRKU

„Zostań żonglerem - wspieranie rozwoju psychofizycznego przez zastosowanie pedagogiki cyrku”

Pedagogika cyrku to nowatorska metoda wielokierunkowej pracy z dziećmi, młodzieżą oraz dorosłymi – dzięki stymulacji obu półkul mózgu oraz zróżnicowanym aktywnością uczestnicy nie tylko dobrze się bawią, ale też rozwijają. Dodatkowo, pedagogika cyrku przynosi świetne rezultaty terapeutyczne – ćwiczy wytrwałość, podnosi samoocenę, relaksuje, wyzwala radość, koncentruje na osiąganiu sukcesu, uczy systematyczności w działaniu.

Znalezienie jednej definicji pedagogiki cyrku jest trudne wobec złożoności pedagogicznych obszarów, które ją tworzą. Dziedzina ta występuje w rozmaitych kontekstach i rozwija się w różnych kierunkach. Z tego względu może wyjść naprzeciw indywidualnym potrzebom dzieci i młodzieży, przekazując więcej niż tylko sztukę cyrkową

Pedagogika cyrku jest połączeniem wykonywania cyrkowych aktywności ruchowych i artystycznych umiejętności z pedagogicznymi treściami i celami. W odróżnieniu od występowania na profesjonalnej scenie, chodzi bardziej o zabawowe, hobbystyczne uprawianie sztuki cyrkowej i prezentowanie się (ewentualnie: swoich umiejętności) przed innymi.

Czym jest pedagogika cyrku?

Pedagogika cyrku nie jest w żadnym wypadku kształceniem młodych artystów cyrkowych, choć tak mogłoby się wydawać patrząc na jej nazwę. W pracy za pomocą tej metody chodzi raczej o rozwój osobowości osób uczących się, o przekazanie im i doskonalenie tzw. kompetencji kluczowych (np. umiejętność uczenia się, skuteczna komunikacja, efektywna praca w zespole, rozwiązywanie problemów w twórczy sposób) ), jak też reguł, zasad i wartości społecznych. To również wspomaganie rozwoju fizycznego, który jest bardzo ważnym aspektem funkcjonowania młodych ludzi.

Poza tym, inspirowanie dzieci i młodzieży tak ciekawym sposobem wyrażania i doskonalenia siebie kształtuje u nich odwagę i naturalną potrzebę własnego rozwoju poprzez poszukiwanie konstruktywnych działań. To odkrywanie kolejnych wyzwań, kreatywnych zastosowań nauczonych umiejętności.

Pedagogika cyrku jako przekrój różnych obszarów pedagogiki

Pedagogika cyrku zawiera w sobie elementy m.in.: sportu, terapii ruchowej, przeżywania, fascynacji, uczenia, pedagogiki, integracji, zabawy. Włącza w swoje oddziaływania szkoły, rodziców, społeczności. Czerpie ona podstawy teoretyczne z wielu innych nauk. Kiphard wskazał pięć obszarów, których dotyczy pedagogika cyrku.:

            1.Motopedagogika (łączy psychomotoryczne podstawowe doświadczenia)
            2.Pedagogika sportu (łączy specyficzny techniczny proces nauki)
            3.Pedagogika przeżycia (cyrk jako fascynacja i przygoda)
            4.Pedagogika zabawy (odgrywanie ról cyrkowych, „robić, jak gdyby”)
            5.Pedagogika społeczna (interakcja, komunikacja, praca w grupie)

Żonglowanie a mózg człowieka

Żonglowanie oraz inne umiejętności cyrkowe są zazwyczaj uważane jedynie za rodzaj zabawy, rozrywki lub ewentualnie relaksu. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że umiejętności te, a w szczególności żonglowanie mają wpływ na nasz umysł i ciało. Potwierdzają to między innymi badania naukowe.

Nasz mózg składa się z dwóch półkul mózgowych – lewej i prawej Każda z nich odpowiada za działanie przeciwnej strony ciała. Półkule przetwarzają informacje docierające do mózgu z ciała w specyficzny sposób. Ogólnie rzecz biorąc, półkula logiczna (zazwyczaj lewa) zajmuje się szczegółami, częściami (np. części składowe języka, litery, zdania), przetwarzaniem języka i wzorów linearnych. Przeciwna (zazwyczaj prawa półkula), zajmuje się rozumieniem języka, obrazami, rytmem, emocją, intuicją, kreatywnością.

Większość umiejętności, które posiadamy to połączone funkcje obu półkul. Twórczość na przykład, wymaga od półkuli lewej szczegółów, techniki, struktury i planowania, a od półkuli prawej płynności, emocji, intuicji i kreatywności. Podobnie z opanowaniem języka – potrzebujemy zarazem słów, struktury zdań, składni, jak i rozumienia znaczenia języka, rytmu, dialektu, itp. .

Aby we wszystkim, co robimy być maksymalnie wydajnym i efektywnym, ważna jest umiejętność skutecznego i szybkiego przetwarzania informacji z obu półkul. Jest to możliwe wtedy, kiedy obie półkule są używane. Żonglowanie oraz inne umiejętności cyrkowe w jednakowym stopniu angażują obie strony ciała, równomiernie uaktywniając obie półkule. W pełni rozwija się wtedy spoidło wielkie mózgu, które dyryguje procesami pomiędzy obydwoma półkulami, umożliwiając łączenie przepływających informacji (może ono przekazywać ponad 4 biliony wiadomości na sekundę poprzez setki milionów włókien nerwowych). Umiejętności te rozwijają również widzenie obwodowe oraz zmysł kinestetyczny (np. poprzez ocenę toru i szybkość lotu rekwizytów, ich odległość od ręki, itp.)

Na wielce pomocne w procesie uczenia się działanie ruchu wskazują badania dzieci, m. in. w Kanadzie. Uczniowie, którzy każdego dnia spędzali dodatkową godzinę na lekcjach gimnastyki, mieli lepsze oceny z egzaminów niż pozostałe dzieci. Jeszcze inne badania mówią o tym, że czynności fizyczne, wymagające aktywności mięśni, a szczególnie ruchy skoordynowane (takim jest żonglowanie!) stymulują wytwarzanie neurotropin – naturalnych substancji, które stymulują wzrost komórek nerwowych i liczby połączeń neuronalnych w mózgu.

Badania pokazują, że istnieje bezpośredni związek pomiędzy koordynacją wzrokowo-ruchową, a umiejętnością czytania, pisania i rozumienia. Praca dr Carole E. Smith, specjalisty od wychowania fizycznego ze szkoły podstawowej w Lackland City w USA, pokazuje, że żonglowanie może usprawnić zarówno umiejętność pisania, jak i czytania. Badanie Smith wspiera wcześniejsze prace Marii Montessori i Jeana Piageta, którzy sformułowali hipotezy, zgodnie z którymi ćwiczenia fizyczne oraz wrażenia dotykowe zwiększają efekty nauki.

Ciekawe wyniki, dotyczące powiązania żonglowania oraz rozwoju mózgu zaprezentowali naukowcy z Niemiec. Kierowany przez Bogdana Draganskiego zespół naukowców z Uniwersytetu w Ratyzbonie przeprowadził eksperyment, którego rezultaty odbiły się głośnym echem w świecie neuronauki. Uczeni podzielili badanych na dwie grupy. Pierwsza miała opanować w ciągu trzech miesięcy sztukę żonglowania przez co najmniej minutę trzema piłeczkami. Druga grupa nie przechodziła takiego treningu. Za pomocą rezonansu magnetycznego uczeni systematycznie porównywali struktury mózgów osób z obu grup – szukali zmian w tkance mózgowej powstałych pod wpływem regularnego treningu żonglowania. Po trzech miesiącach zauważyli, że w mózgach osób żonglujących nastąpił przyrost tkanki mózgowej w okolicach lewej tylnej kory ciemieniowej (obszar 3) i obustronny przyrost w okolicach środkowo-skroniowych (obszar 2). Obszary te specjalizują się między innymi w przetwarzaniu i magazynowaniu informacji o tym, jak zauważamy i przewidujemy ruch obiektów.

Otrzymany wynik jest interesujący z co najmniej dwóch powodów. Po pierwsze, świadczy o tym, że rozwój mózgu jest możliwy nie tylko we wczesnym dzieciństwie, lecz także w późniejszym okresie życia. Po drugie, pozornie nieistotne ćwiczenia, takie jak żonglowanie trzema piłeczkami, mogą rozwijać tkankę mózgu w sposób podobny do tego, w jaki podnoszenie sztangi rozwija mięśnie.

Innowacja ma za zadanie przeciwdziałanie skutkom pewnych deficytów, wspieranie rozwoju uczniów, profilaktykę głębszych zaburzeń oraz poprawę umiejętności intra i interpersonalnych.

Niektóre psychofizyczne korzyści płynące z żonglowania i innych umiejętności cyrkowych:

Rozwój poznawczy